Lunchpauze poëzie*)

1 maart 2025

In Lunchpauze Poëzie*) bespreekt deze aflevering Wim van Til het werk dat in de achterliggende maand toegevoegd is aan de collectie van het PcN: nieuw werk van dichters, essayisten, redacteuren en samenstellers.  In deze aflevering nieuwe bundels van Sara Eelen, Elma van Haren, Eva Meijer, Wilma Peters, Pim te Bokkel, Stefaan van den Bremt, Job Degenaar, Ingmar Heytze, René Huigen, Thijs Kersten en Wiel Kusters om er meer dan een paar te noemen. En dan ook nog een handvol bloemlezingen en natuurlijk de MUGzine extra! 

Van harte welkom op 1 maart om 12.00 uur. Meegebrachte eetwaren mogen genuttigd worden en je mag ook met volle mond spreken. Het kan niet op. Zo ben je de maand maart nog nooit begonnen! 

 Deze nieuwe aanwinsten zijn naderhand te raadplegen in een aparte boekenkast in het PcN.

Poëzie Spreekuur op donderdagmiddag

27 februari 2025

Marijke Hanegraaf heeft elke donderdagmiddag van 14.00 tot 17.00 uur spreekuur in het PcN.  Tijdens het spreekuur neemt Marijke een op een je gedichten met je door.

Zij deed dit in 2013 en 2014 ook al toen zij stadsdichter van Nijmegen was, en in 2022 bleek opnieuw dat er voor dit spreekuur veel interesse bestaat. 

Via  [email protected] maak je een afspraak voor 13,  20 en 27 februari 2025.

Het betere werk: Kruipruimte

15 februari 2025

Tijdens Het Betere Werk staat (een dichter met) een bundel centraal die de afgelopen periode in het nieuws geweest is. De bundel waar het op 15  februari om gaat is Kruipruimte van Lloyd Haft.

Deelnemers kunnen zich aanmelden via [email protected]  . Ter voorbereiding op de bijeenkomst krijgen deelnemers één week van tevoren het digitale dossier toegestuurd. Ook is deze bundel voor deelnemers te raadplegen en aan te schaffen in het PcN. Je kunt ernaar vragen bij de balie.

Poëziewandeling Nijmegen

15 februari 2025 

Nijmegen barst bijna uit haar voegen van de poëzie. Op zaterdag 15 februari neemt gids Marijke Hanegraaf  je vanaf 11.00 uur mee. (Foto:  De Kromme Waal door Jacob Olie in 1896)

Van wie kun je tijdens een poëziewandeling meer van poëzie leren dan een dichteres die sinds 2001 al vijf bundels heeft uitgebracht? Marijke Hanegraaf is bovendien een poëziewandelaar van het eerste uur: “In 2016 hadden we bij het PcN alleen de activiteit Ontmoet de Dichter”, vertelt de altijd vriendelijke en behulpzame Marijke. “Ter inspiratie zijn we toen met alle vrijwilligers van dat moment naar het Poëziecentrum in Gent geweest. Daarmee zijn wij in Nijmegen aan de slag gegaan.” Er zijn wat gidsen gekomen en gegaan. Zoals Jan van Avezaath. “Jan is geen vrijwilliger meer maar maakt nog altijd het grafisch ontwerp van de poëziebundel.” Voor elke deelnemer aan de poëziewandeling zit zo’n bundel in de prijs inbegrepen.

Waarom is Marijke zelf eigenlijk dichter geworden? Ze heeft immers als analiste gewerkt en is zelfs aan volwassenenproza en kinderverhalen voor het jeugdtijdschrift Taptoe begonnen. “Uiteindelijk ben ik echt verslingerd geraakt aan poëzie en ben ik helemaal met proza gestopt.” Gedichten zijn vaak korter, maar zijn ze ook gemakkelijker dan proza? “Het is zeker niet makkelijker”, vindt Marijke, omdat elk woord raak moet zijn.

Iemand die langsging heeft je gezien

We lopen van de vijftiende-eeuwse Sint-Jacobskapel, vlakbij de bijzonder vrolijke vogelhuisjesmuur naar de belendende rosse buurt die slechts op een steenworp afstand ligt. Daarbij past het rauw-realistische gedicht Kromme Waal van de dichteres Andreas Burnier. Burnier was een pseudoniem van Catharina Irma Dessaur, die vaak over de vrouwenliefde schreef en net als Gerard Reve halverwege de vorige eeuw een voorvechter was voor homorechten. De laatste zinnen van Kromme Waal, die eigenlijk een hoerenbuurt in Amsterdam is, komen dreigend binnen: ‘Begrijp er maar niets van, lach nu nog even / met ogen vol as en bittere lippen. Iemand die langsging heeft je gezien’. Maar deze laatste zin kun je ook heel anders opvatten: dat er warmte uit spreekt. Iemand heeft je als mens gezien, in plaats van als ‘een stuk vlees’.

Kromme Waal

In de avonddeur bruine schemering

glimlacht de prostituee: ting, ting, ting,

als een voorbarig mechanisch klokje,

speeldoos die zijn vale liedje zingt,

want een kind liet het vallen.

Drakenprinses met je dikke, verlepte: ting, ting,

geniet nu van het koffiekleurig licht,

laat je strelen door vingers van schemering

op je krijtwitte wangenrotsen.

Straks komen morsige mannen hun ding

vertonen en even warm leeglopen: ting.

Bomen ruisen, het water stinkt, schepen

verzinken tussen traag rottend weggegooid

vuil. Een knaap die het vechten jong leerde

snuit in het voorbijgaan zijn neus.

Een eenzame vrouw laat een bijtende hond uit.

Begrijp er maar niets van, lach nu nog even

met ogen vol as en bittere lippen.

Iemand die langsging heeft je gezien.

Andreas Burnier

De maandelijkse poëziewandeling wordt beurtelings verzorgd door Meja Spaargaren, Marijke Hanegraaf, Jan Verhoeven en Willeke Roerdinkholder. Elk van hen is op zijn/haar eigen manier verbonden met poëzie en de historische stad Nijmegen.

Aanmelden kan via [email protected]. 

Ook is het mogelijk om onder begeleiding van een van de gidsen met een eigen groep de poëziewandeling te lopen. Hiervoor kun je contact opnemen met Jan Verhoeven, coördinator van de gidsen, via [email protected].

STUKAFEST: cultuurfeest in studentenkamers

13 februari 2025

Heb je zin om op lekker op de fiets te stappen en cultuur tot je te nemen in tot podia omgevormde studentenkamers? Voor iedereen met liefde voor muziek, dans, theater, cabaret en poëzie gaat dit een heel gezellige avond worden.  Het festival, dat geen vaste locaties heeft, wordt in verschillende studentensteden in Nederland, waaronder Nijmegen, gevierd. Het motto van Stukafest is: Transforming ordinary spaces into extraordinary stages. Gewone ruimtes worden dus omgetoverd in bijzondere en intieme podia.   

Er doen zeven artiesten en acts mee In Nijmegen (3 rondes: 19.00 - 19.20,  19:45 - 20.05 en  20.30- 20.50 uur).  De programmering en de precieze locaties van de studentenkamers worden in de media  bekend gemaakt.

De dichtkunst kan niet achterblijven, dus daarom doet dit jaar dichteres Jet Sterkman namens het PcN mee. Zij volgt de master Literatuur en Samenleving en is in haar vrije tijd ook veel met taal bezig. Haar poëzie heeft geen vast onderwerp; soms wanneer zij iets ziet of wanneer er iets gebeurt dan weet ze: ‘dit is een gedicht’. Ze schrijft onder andere over: engelen, autisme, dode vogeltjes, gender, sinaasappeldraadjes, oneerlijkheid, vel, bestaansrecht, namen, hyperactiviteit, verwarring, zinloosheid en het belang van het allerkleinste. Kortom: over haar wereldervaring. Een ervaring die anderen hopelijk respecteren, herkennen, troostrijk vinden, misschien zelfs begrijpen.

Ook Jarmo van Dam, de campusdichter van Nijmegen,  treedt op.

In het Nijmeegse studentenblad Ans vertelt organisator Hedwig van Putten: “Stukafest is zo bijzonder en hoort echt bij een studentenstad.” Door corona is de bekendheid van het intieme festival helaas een beetje weggezakt, maar Van Putten wil het liefst weer terug naar de hoogtijdagen, toen er in Nijmegen 24 kamers tot podia werden omgevormd en vervolgens een afterparty werd gehouden.

Open podium in café De Klinker

12 februari 2025

In samenwerking met Cultuur op de Campus houden we ook deze maand weer een Open Podium. Op 12 februari vindt het Open Podium echter niet getrouw in de Valkhofkapel, maar Open Mic is in café De Klinker vanaf 21.00 uur. Beginners en gevorderde dichters mogen hier hun dichtkunsten ten beste komen geven.  Het publiek is zeer divers, dus schroom niet om gewoon binnen te lopen.

Meld je gerust al aan voor de afleveringen van het Open Podium in 2025 via [email protected] als je mee wilt doen. 

Reynaert en de vossenstreken van Evi Aarens

8 februari 2025

Evi Aarens (2000) maakte in 2021 veel ophef los met haar debuut Disoriëntaties (Cossee). Toen een jaar later de roman Ik ging naar buiten om de tuin te zien uitkwam, geschreven door ene Clovis E. van Wijk met Evi Aarens als hoofdpersoon, werden de speculaties nog eens verder aangewakkerd. Te midden van al die commotie zegde ze toe om naar Ontmoet de dichter ... te komen. 

Maar Evi Aarens heeft afgezegd, omdat zij en haar nieuwe bundel, Fausta, op zoek moeten naar een andere uitgever. Daardoor is in ieder geval een jaar vertraging ontstaan en ook de reden voor haar komst weggevallen. 

Voor wie benieuwd was en is naar wie er achter Evi Aarens schuilgaat, kan op 8 februari wel Bas Jongenelen ontmoeten. Hij heeft onlangs een nieuwe vertaling van Vanden vos Reynaerde gepresenteerd. Reynaert en de  vossenstreken van Evi Aarens heet het programma dat dus in plaats van Ontmoet de dichter .... Evi Aarens op zaterdag 8 februari vanaf 14.00 uur in het PcN wordt gepresenteerd door Wi van Til.

Cursus gedichten schrijven

5 en 19 februari, 5 maart en 19 maart, 2 april en 16 april 2025

Schrijf je gedichten en zoek je nieuwe inspiratie en manieren van kijken? Je bent vanaf woensdag 5 februari a.s. welkom bij de cursus gedichten schrijven in het Poëziecentrum Nederland. De bijeenkomsten vinden plaats in Nijmegen, tussen de gedichtenbundels van het Poëziecentrum. De begeleiding is in handen van dichter en schrijfdocent Monica Boschman. (Foto: Armand Laméé)

Ontdekkingstocht

In deze cursus train je je poëtische blik en scherp je jouw pen. Zes woensdagmiddagen en de weken ertussen werk je aan eigen gedichten. De thema’s die bij jou horen, dienen zich aan in opdrachten en oefeningen. Vanuit je aantekeningen werk je verder. Beelden, ritme, rijm, witruimte, perspectief en enjambementen, het komt werkenderwijs aan bod. Soms wat theorie, maar vooral een ontdekkingstocht, samen met de andere deelnemers. Deed je al eerder mee? Ook dan ben je welkom, in deze editie weer volop nieuwe opdrachten, vragen en mogelijkheden.

Onderdompelen in taal

De cursus wordt verzorgd door dichter en schrijfdocent Monica Boschman. Ze publiceerde de bundels Vindersloon (2023), Nieuwe wegen voor Mariken (2019) en Zeerslag (2018). Haar gedichten staan ook in het tijdschrift DICHTER, in bloemlezingen en in de openbare ruimte. Haar schrijfwerk gaat naadloos over in het uitdragen van ervaring, kennis en kijkwijzen. Monica nodigt je uit om je voorzichtig of ongebreideld onder te dompelen in taal. Van daaruit kun je een gebaar maken, in woorden. 

Praktisch 

Er kunnen zes tot tien mensen deelnemen. De kosten zijn 90 euro. Zes woensdagmiddagen van 14.30 - 17.00 uur: 5 en 19 februari, 5 maart en 19 maart, 2 april en 16 april 2025.

Aanmelden via [email protected].

Poëzieweek 2025: Leestafel lijfelijkheid

30 januari t/m 5 februari 2025

De Poëzieweek, hét poëziefeest van Vlaanderen en Nederland wordt georganiseerd van 30 januari t/m  5 februari 2025. Het thema is dit jaar: lijfelijkheid'.  Charlotte van den Broeck schrijft een gloednieuwe gedichten rondom dit thema, die gebundeld worden in het Poëziegeschenk 2025. 

Verschillende Nijmeegse literaire organisaties, zoals de Wintertuin en Bibliotheek (OBGZ) werken dit jaar samen met het PcN aan een mooi programma:

30 januari t/m 5 februari Poëzieweek: Leestafel 

30 januari 21.00 uur Nijmeegse Gedichtennacht:  Poëzieconsultatie

 in Het Festivalhuis i.s.m. de Wintertuin

3 februari 19:30 - 21.00 uur Poëziecollege  van Ellen Deckwitz

op het Verhalenplein  i.s.m. OBGZ 

Er is doorlopend een leestafel in het PcN over Lijfelijkheid. Kom grasduinen in de collectie van PcN, ga in gesprek met elkaar of krijg advies op maat aan de leestafel van het Poëziecentrum.

Poëzieweek 2025: Poëziecollege

3 februari 2025

Wil je meer weten over het schrijven van Poëzie, over achtergronden daarvan en/of wil je één van Nederlands bekendste dichteressen live zien performen?

Kom dan op 3 februari om 19:30 uur naar Het Verhalenplein van Bibliotheek Mariënburg (OBGZ) te Nijmegen voor het Poëziecollege van Dichteres Ellen Deckwitz. Dit is een Poëzieweek activiteit en een samenwerking van het PcN en de OBGZ. Het Poëziecollege dat Ellen gaat geven wordt ondersteund door drie Nijmeegse dichters: Mahat Arab , Vicky Franken en Wout Waanders.

Ellen Deckwitz

Ellen (Deventer, 1982) studeerde Nederlands en Cultuur- en Literatuurwetenschap in Groningen. Ze streeft met haar werk een nobel doel na: mensen interesseren en kennis laten maken met het lezen en luisteren van en naar poëzie. In 2024 is ze geïnaugureerd als stadsdichteres van Amsterdam. Ze kan met een kritische blik naar de maatschappij kijken en is niet bang haar mening te verkondigen over complexe problemen, veranderingen of tendensen, die gaande zijn. Dat doet ze via podcasts, columns, artikelen, radio- en televisieoptredens.

Met haar boeken Olijven moet je leren lezen uit 2016 en Dit gaat niet over grasmaaien uit 2020 probeert ze aan lezers een handreiking te geven bij het leren lezen van poëzie. Ook schreef ze in 2015 het boek Zo word je een geweldige dichter, voor beginnende dichters.

Er staan verschillende literaire prijzen in haar kast. Zo won ze in 2022 de oudste literaire prijs in Nederland, De Tollensprijs, voor haar gehele oeuvre. Haar bundel Hogere Natuurkunde uit 2019 werd in november vorig jaar bekroond met de Italiaanse poëzieprijs de Premio Ciampi. Piero Ciampi (1934-1980) is een Italiaanse singer-songwriter en dichter. Ellen is de eerste Nederlandse dichteres die deze prestigieuze prijs in ontvangst mocht nemen. Met beklemmende beelden en humor schrijft ze deels als verhaal en deels als gedicht de geschiedenis van haar familie In Nederlands-Indië. De littekens van de oorlog, die tot op de dag van vandaag in miljoenen Nederlanders heeft doorgewerkt, worden tot in de witregels voelbaar. De prijs werd uitgereikt tijdens een groots evenement van twee dagen in het Goldoni Theater in Livorno.

Vicky Francken (1989) maakte als dichter meteen al met haar debuutbundel Röntgenfotomodel (2017) furore in poëzieland, toen deze werd bekroond met de gerenommeerde C. Buddingh'-prijs en de Jo Peters Poëzieprijs. "Een dichter die het experiment niet schuwt. Muzikaal, lichtvoetig en speels."  aldus het juryrapport. Verder verdient ze haar brood door poëzie en proza uit het Engels en Frans te vertalen voor musea, tijdschriften en uitgeverijen. Daarnaast maakt ze deel uit van de redactie van poëzietijdschrift Awater.

Wout Waanders (1989) is een dichter die humor niet schuwt. Tussen het schrijven van poëzie zit hij ook in een ware ‘boyband’; danspasjes maar dan met een poëtische inslag. De naam? Boyband, de poëtische boyband. Dan weet je meteen waar je aan toe bent. Daarnaast goochelt hij en doet hij meer gekke dingen. Zijn debuutbundel Parkplan (De Harmonie, 2020) won de C. Buddingh-prijs en werd tevens genomineerd voor de Herman de Coninckprijs. Wout was huisdichter van 3FM, stadsdichter van Nijmegen en schrijft veel voor verschillende media. Aan het eind van januari verschijnt de opvolger van Parkplan, We zijn nog lang niet halverwege. Op zijn website schrijft hij hierover dat het een bundel wordt "in het schemergebied tussen poëzie en fantasy, waar verdriet de vleugels heeft van een fabeldier en de zon een pinguïn is". Een ontsnappingswereld waar je je zorgen als ballonnen kunt laten opstijgen en juist op deze manier contact kunt maken met anderen.

Mahat Arab (1996) is een Arnhemse spoken word-artiest die inmiddels in Amsterdam huist. Veel van zijn teksten gaan over identiteit en over onwenningheid, maar het is niet alleen maar zwartgalligheid wat de klok slaat: Arab schrijft ook over de humor die we in ongemak tegen kunnen komen, ‘cringe’ noemen we dat ook wel. Ook wil hij in zijn werk niet het conflict opzoeken, maar juist ‘mierzoete poëzie'  produceren, ‘waar geen bloed aan kleeft’. Zijn werk is gepubliceerd in De Revisor en Het Parool. Als performer bracht hij zijn werk ook live tijdens De Nacht van De Poëzie, Brainwash Festival en op muziekfestivals Lowlands, Down The Rabbit Hole en zelfs het plattelandsfestijn Zwarte Cross. In 2021 won een van zijn gedichten het International Literature Festival Utrecht (ILFU). Een verfilming van dit gedicht won vervolgens in 2023 de prijs voor beste Nederlandse Poëziefilm.