Recensies:

„Kern van Deel 6 zijn de gedichten die Sonja dicht bij huis heeft geschreven.  Rondom de Boshut  zijn ze samen genoemd. Ze beschrijft in deze serie gedichten de natuur minutieus, bijna teer. Er is veel mededogen. Het grote gebaar, de ideologie zijn even opzij gezet. Ze lijkt plant en dier met haar woorden te willen strelen.”

„Deel 6 bestaat voor het overige uit gedichten die ze schreef tot in het jaar 2005, tot kort voordat ze de greep op het leven kwijtraakte. De vertrouwde thema’s duiken steeds weer op: verzet, vrouwen, milieu, haar kinderen, haar roerige verleden dat bol heeft gestaan van pijn en verdriet. Als het dan bijna gedaan is keert ze terug naar zichzelf. Het zijn maar een paar gedichten die zijn samengepakt onder het kopje Afscheid. Ze windt er geen doekjes meer om, ze heeft er schoon genoeg van. Het leven is eindig. Van haar mag haar lichaam ophouden te bestaan, het heeft zijn taak gedaan. Waar het heengaat, anders dan verdwijnend in een grote poel te Nergenshuize tot nul? Ze weet het niet. Het deert haar niet. Zij bekommert zich niet om het hiernamaals. Haar lichaam zal van nut zijn voor de wetenschap, maar haar ziel?”

„Sonja Prins is voor vele dingen bang geweest. Tot vlak voor het einde wist ze zeker dat ze bespioneerd werd door leden van de geheime dienst, een trauma dat ze uit de oorlog opliep en nooit meer kwijtraakte. Maar angst voor de dood, voor de eeuwigheid, kent ze niet. Ze geeft zich over aan de wetten van de natuur. Ze legt zich erbij neer. Onwillekeurig denk je aan haar slaapplaats in de Boshut, niet meer dan een holletje, verscholen tussen kleren en planken.”

Recensies:

Takkenwerk, zo’n nieuwe schepping

Albertina Soepboer bouwt in haar veertiende (als ik goed geteld heb, 7x Fries en 7x Nederlands als hoofdtaal) bundel aan een strak, persoonlijk en tegenstrijdig universum.

De bundel bestaat uit 7 “afdelingen” van verschillende lengten: soms 1 gedicht, soms 3 van weer 4 reeksen, soms -zoals afdeling 5- uit een reeks van 3 x 3 gedichten. De vorm is strak en op één reeks na consequent, ook in de diversiteit van versvormen. Dat staat dan weer in schril contrast met de titel van de bundel, vertakkingen.

Een vertakking is de manier waarop een stengel zijtakken vormt, waardoor nieuwe groeipunten ontstaan (die op hun beurt ook weer zijtakken kunnen laten groeien). Zo kan een stelsel van verschillende takken (of wortels) ontstaan dat een geheel eigen patroon vormt.

De inhoudsopgave wordt gepresenteerd als een gedicht dat uit 7 “strofen” bestaat; wie vervolgens de lijnen van dit “gedicht” volgt, merkt dat er op sommige plaatsen inderdaad vertakkingen plaatsvinden. Weliswaar niet grillig, want beheerst in hun vorm (de dichter wist dus dondersgoed waar zij mee “speelde”). Alle vertakkingen eindigen min of meer abrupt doordat er geen hoofdletters worden gebruikt, wel weer veel koppeltekens en geen eindpunten; het blijft onduidelijk of het ene gedicht doorloopt in het andere. Een blanco bladzijde neemt die taak over, geeft aan dat er een nieuwe reeks begint of dat er een nieuwe afdeling wacht. Er zijn 7 afdelingen, 6 scheppingsdagen en 1 dag rust, denk ik dan. Wat schept de dichter dan in dit werk?

Herinneringen, die het heden vormen van het lyrisch ik, een amorf stelsel van geheugenlijnen en associaties gevangen in beelden, personen, geuren, geluiden en dromen. Het ik heeft om houvast te vinden een strakke vorm nodig om door het heden te bewegen.

“de vergezichten die ik verzamelde of de afgegraven aarde

die geen betekenis kreeg – het is onze verknoopte tijd van

schouderkloppen, huilbaken, pestbuizen – maar ademhalen

en de wolken – zo wijds tussen bedrijven door – dat ik niet

de achterkant kan vergeten, gedrukt strostof & bladergoud

de tekens op de rug – tebek tebek -de taal die ik meeneem

waar de broodnodige boodschap in zit: het verstilde weten

de enkele groet, ons tussengesprek en mijn liefdevol zwijgen”

tebek tebek, terug terug vormt de sleutel aan het einde van de derde afdeling. De weg doorheen de bundel is dus één grote zoektocht naar houvast uit het verleden

“mijn bus is laat, de kruising blindelings genomen en

de sleutel vanzelfsprekend in de deur – breekpunt

chocolade op de muur gesmeerd, druppels bloedijzer

ik ga zitten, ik ga afrollen tot beginpunt, voorjaarlijks”

Het is als wakker worden in een vreemde wereld die toch herkenbaar de jouwe is, steeds toch de jouwe maar anders. vertakkingen is het avontuurlijke verhaal op weg naar inzicht, naar kennis van zichzelf

              (                                                              “, opgelucht

ademhalen, afscheid nemen, maar ondergronds

alsmaar gefluister, voetafdrukken naast de sloot

hoeveel mens kan blijven – vergeet de zee niet”)

Het eindpunt is niet in zicht, nog niet. Er blijft de branding die heden en verleden bindt en scheidt.

Albertina Soepboer

Vertakkingen. Uitgeverij Atlas Contact (2019)